مقاله با عنوان : ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در ﻣﻨﺎﻇﺮ ﺷﻬﺮي: ﺑﻴﺎن ﻣﻌﻨﺎ، ﺣﺲ ﻫﻮﻳﺖ و آراﻣﺶ روحی

ﺣﺴﻦ ﻛﺮﻳﻤﻴﺎن*  ـ اﺳﺘﺎدﻳﺎر ﮔﺮوه ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﺸﻨﺎﺳﻲ دانشگاه تهران

  ﭼﻜﻴﺪه :  ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻛﻬﻦ اﻳﺮان ﺑﻪ زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ وﺟﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻫﻮﻳﺖ ﻛﺎﻟﺒﺪي و ﺑﺼﺮي ﺑﺮاي درك ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎي ﺷﺎن ﺑﻮده اﻧـﺪ؛ ﻟﻴﻜﻦ اﻣﺮوزه ﻣﻨﻈﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻓﺎﻗﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﻮﻳﺘﻲ اﻧﺪ . ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ، ﺳﻴﻤﺎي ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷـﻬﺮﻫﺎي ﻣﻌﺎﺻـﺮ اﻧﻌﻜﺎس دﻫﻨﺪة ﻫﻮﻳﺖ ﺳﺎﻛﻨﺎن آﻧﻬﺎ  ﻧﻴﺴﺖ و ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳـﺪ ﻛـﻪ ﻫـﻴﭻ ﺗـﻼش آﮔﺎﻫﺎﻧـﻪ و ﻫﺪﻓـﺪاري ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻫﻮﻳﺖ ﺑﺨﺸﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺻﻮرت ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎ، ﺑﺴﻴﺎري از نشان ها و ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻫﻮﻳـﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﻠﻲ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ  رفته ا ﻧﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻛﻤﺮﻧﮓ ﺷﺪه  اﻧﺪ و ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﻋﻼﺋﻢ ﺑﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﻌﺪاد اﻧﺪﻛﻲ از بناها، ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻼﺷﻲ اﻧﻔﺮادي از ﺳﻮي ﻣﻌﺪودي از ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎﻳﺎن و ﻣﻌﻤﺎران اﺳﺖ . ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﻤﺎدﻳﻦ ﺗﻼﺷﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ﺑـﺮاي ﻫﻮﻳـﺖ ﺑﺨـﺸﻲ ﺑـﻪ ﺷـﻬﺮﻫﺎي اﻳـﺮان، و در ﺻﻮرﺗﻲ  ﻛﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﺸﺎن ﻫﺎ و ﻧﻤﺎدﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ در ﺑﻨﺎﻫﺎي ﺗﺎزه اﺣﺪاث  ﺷﺪه میسر ﮔﺮدد، ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ راﻫﻜﺎرﻫـﺎي اﺳﺘﻔﺎده  ﺑﺠﺎ و ﻣﺤﺘﻮاﻳﻲ از آﻧﻬﺎ و ﻧﻴﺰ ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﻧﺠﺎم اﻳﻦ اﻣﺮ را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻣﻌﻴﻦ ﻛﺮد .در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺗـﻼش ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻘﺶ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻧﻤﺎدﻫﺎ و ﻧﺸﺎن ﻫﺎ در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻛﻬﻦ، ﻓﻠﺴﻔﻪ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﻋﻼﺋﻢ ﻣﻮرد   ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و راﻫﻜﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎ ده از آﻧﻬﺎ در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻧﻮﺑﻨﻴﺎد ﻣـﺸﺨﺺ ﮔـﺮدد . در نتیجه اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، روﺷﻦ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻫﺶ روﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺸﺎن ﻫﺎي ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ در ﻧﻤﺎد ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺷﻬﺮي و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻫﻮﻳﺖ ﺑﺼﺮي ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي از ﻧﻤﺎدﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻧﻌﻜﺎس  دﻫﻨﺪه ﻓﺮﻫﻨﮓ و اﻋﺘﻘﺎدات ﺳﺎﻛﻨﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﺗﻌﺪﻳﻞ روﺣﻴﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ   ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﺎن ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﮔﺮدﻧﺪ، اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ . ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر و در ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﺎرﺑﺮي ﺑﺠﺎ و ﻣﺤﺘﻮاﻳﻲ ﻧﻤﺎدﻫﺎ و ﻧـﺸﺎﻧﻪ ﻫـﺎ، ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﺿـﻮاﺑﻂ و ﻣﻘـﺮرات ذيرﺑـﻂ و ﺗﻮﻗـﻒ ﻛﻠﻴـﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺮب به وﺳﻴﻠﻪ واﺣﺪﻫﺎي ﻧﺎﻣﺘﺠﺎﻧﺲ، ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮﻧﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻛﻤﻴـﺴﻴﻮن ﻧﻤﺎدﻫﺎ و ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در وزارت ﻣﺴﻜﻦ و ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮدد ﺗـﺎ  ﺑـﻪ اﻧﺠـﺎم اﻳـﻦ اﻣـﺮ ﻣﻬـﻢ ﻣﺒﺎدرت ورزد   .  

ﻛﻠﻴﺪ واژه ﻫﺎ : ﻧﺸﺎن و ﻧﻤﺎد ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻲ، ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻳﺮان، ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ و مدرن.